Islamitische seksuele opvoeding 12 t/m 16 jaar

Jongeren in de leeftijd van 13 tot 16 jaar zitten in de puberteit. In deze fase maakt hun lichaam enorme lichamelijke en hormonale veranderingen door. Zo worden de secundaire geslachtskenmerken steeds zichtbaarder en krijgt de puber steeds meer een vrouwelijke of mannelijke lichaam. Ook de interesse in seksualiteit en de aandacht naar het eigen lichaam neemt enorm toe, wat ook gepaard kan gaan met onzekerheid. Hierdoor kunnen pubers zich vaker onzeker voelen over hun lichaam en uiterlijk. Naast deze lichamelijke veranderingen zijn er ook een aantal veranderingen in de hersenen die gevolgen hebben op hun sociaal-emotionele functioneren en mentale welzijn. Bepaalde hersengebieden, bijvoorbeeld gebieden die gericht zijn op controle en rationeel denken, zijn nog volop in ontwikkeling. Ook de wisselende hormoonhuishouding zorgt voor emotionele schommelingen, waardoor pubers snel van emotie kunnen wisselen en deze regulatie niet altijd onder controle hebben. Kortom; er gebeurt een heleboel en dat kan voor veel verwarring en onzekerheid zorgen bij jongeren. Het is van belang om als ouder(s) je kind zo goed mogelijk door deze fase te laten ontwikkelen, vooral vanuit het Islamitische perspectief.

Zoals in vorige artikelen is aangegeven is in eerste instantie het aanleren van onze Islamitische normen en waarden enorm belangrijk. Jongeren worden in deze fase veel geconfronteerd met seksualiteit. De interesse in seks groeit en van leeftijdsgenoten zullen zij ongetwijfeld ook dingen meekrijgen. Het is belangrijk dat jongeren zich bewust zijn van het Islamitische oordeel over seksualiteit.

• Geef je kind psycho-educatie over deze fase; leg ze uit wat voor veranderingen hun lichaam zal doormaken (menstruatie, natte droom) en dat dit gepaard gaat met groeiende interesse in het andere geslacht. Straf ze niet af voor het hebben van gevoelens, maar leg ze uit dat het handelen naar deze gevoelens, door bijvoorbeeld het aangaan van relaties, niet toegestaan is binnen de Islam.
• In het verlengde van bovenstaande; Het is in deze tijd onvermijdelijk dat jongens en meisjes met elkaar in aanraking zullen komen. Dit gebeurt op dagelijkse basis op school. Het is niet realistisch om van je kind te verwachten om helemaal niet om te gaan met het andere geslacht. Leer ze in plaats daarvan de juiste omgangsvormen aan zoals dat het niet is toegestaan om alleen in een ruimte te bevinden, individuele contacten te onderhouden of elkaar (al is het op een speelse manier) aan te raken. Wees hierin zachtaardig en transparant in je uitleg over wat de gevaren hiervan kunnen zijn.

“Geen man is alleen met een vrouw, maar de shaytaan is de derde aanwezige.” (At-Tirmidhi)

“En nader niet de ontucht. Voorwaar, ontucht is een zedeloosheid en een slechte weg.” (surah Isra 32)

“O jullie die geloven! Volgt niet in de voetstappen van de Satan. En wie de voetstappen van de Satan volgt: voorwaar, hij (Satan) beveelt de gruweldaden en het verwerpelijke. En als de gunst van Allah er voor jullie niet geweest was en Zijn Barmhartigheid, dan zou niet één van jullie zich ooit reinigen. Maar Allah reinigt wie Hij wil. En Allah is Alhorend en Alwetend.” (surah An-Nur 21)

• Wanneer kinderen de puberteit hebben bereikt, zijn ze binnen de Islam volwassen. Voor jongens is dit wanneer zij hun eerste zaadlozing krijgen en voor meisjes wanneer zij menstrueren.  Dit betekent dat zij zich dienen te houden aan Islamitische plichten, zoals het onderhouden van het gebed en vasten in de maand Ramadan etc. Een belangrijke stap voor meisjes is het stimuleren van het dragen van Islamitisch gepaste kleding: de Hijab. Doe dit niet op een dwingende en straffende manier, maar op een zachtaardige manier. Leg uit wat het belang hiervan is en benoem de belangrijke vrouwelijke rolmodellen binnen de Islam, zoals Khadija (r.a.). Focus op de positieve kanten hiervan; de status van de vrouw is zo belangrijk dat zij beschermd dient te worden voor de buitenwereld. Met het dragen van de Hijab vervult de vrouw een grote daad van aanbidding. “En zeg tegen de gelovige vrouwen dat zij hun blikken moeten neerslaan en over hun geslachtsdelen (d.w.z. over hun kuisheid) moeten waken, en (dat zij) hun schoonheid niet (moeten) onthullen, behalve datgene wat daar zichtbaar van is. En (laat) hen hun (hoofd)sluiers (d.w.z. Hidjab) over hun kraagopening (d.w.z. over hun hals en borst) heen slaan.” (Soerat an-Nur: 31)
• Zoals eerder aangegeven groeit het interesse in seks door de vele hormonale veranderingen. Ook hierbij is het van belang om je kind te onderwijzen in de Islamitische richtlijnen. Dat seks voor het huwelijk binnen de Islam niet toegestaan is, zullen de meeste jongeren wel weten. Dit verbod omvat echter meer. Ook het bekijken van seksueel getinte beelden en masturberen is binnen de Islam niet toegestaan. Maak er een gewoonte van om samen met je kind te vasten om hem/haar te helpen zijn/haar kuisheid te bewaken, bijvoorbeeld één keer per maand en op de aanbevolen dagen. De Profeet sallAllahu alayhi wa sallam adviseert jongeren die nog niet in staat zijn te trouwen, om te vasten. (Al Djaami’ as Sahieh, Imaam Bukhari, Vol. 4, p. 36. 5066)

Naast de Islamitische handvatten, is het ook belangrijk om aandacht te besteden aan de emotionele en psychologische veranderingen. In de puberteit kan onzekerheid veel voorkomen. Jongeren zullen zich (vooral hun uiterlijk) in deze fase steeds meer vergelijken met anderen. Het “ideaalbeeld” dat ze veelvuldig op sociale media zien, maakt het lastig om een gevoel van zelfvertrouwen te ontwikkelen. Hieronder volgen een aantal tips om je kind te helpen zelfvertrouwen te ontwikkelen over zijn lichaam:

• Vergelijk je kind niet met anderen! Dit kan alleen maar hun zelfvertrouwen verlagen. Ze zijn al veel bezig met zichzelf te vergelijken met anderen. Dergelijke uitspraken van hun ouders bevordert dit niet.
• Wees beschikbaar voor je kind. Laat weten dat hij/zij altijd bij je terecht kan om onzekerheden en vragen over het leven te bespreken.
• Help je kind om hun zelfvertrouwen te vergroten en een positief zelfbeeld op te bouwen. Doe dit door je kind veelvuldig te complimenteren. Complimenteer hierbij niet alleen de gewenste uitkomst (bijvoorbeeld hoog cijfer), maar vooral de inzet die je kind heeft getoond (bijvoorbeeld voorbereiden op de toets). Geef je kind autonomie om taken zelf op te pakken en ondersteun alleen waar nodig. Hiermee creëer je succeservaringen. Het geeft namelijk een goed gevoel om te laten zien dat je iets kunt. Wees positief en uit ook je vertrouwen dat je kind zal slagen.
• Focus op het ontwikkelen van zijn/haar identiteit. In eerste instantie bevorder je de Islamitische identiteit, maar ook het beoefenen van bijvoorbeeld een sport of leuke vrijetijdsbesteding maakt van je kind een uniek individu.
• Communiceer openlijk met je kind en wees ook waakzaam op ongepast gedrag. Hou toezicht (met mate) op de activiteiten die zij verrichten op bijvoorbeeld sociale media.
• Het is ook belangrijk om inzicht te hebben in de vriendengroep van je kinderen. In deze fase nemen zij veel aan van hun leeftijdgenoten en neemt groepsdruk (peer pressure) toe.

Literatuur

Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. (2020). De seksuele ontwikkeling van jeugdigen van 0 tot 23 jaar. Geraadpleegd van https://richtlijnenjeugdhulp.nl/seksuele-ontwikkeling/de-seksuele-ontwikkeling-van-jeugdigen-van-0-tot-23-jaar/de-seksuele-ontwikkeling-van-kinderen-van-6-tot-12-jaar-prepuberteit/