Nu Eid al Fitr voorbij is, kijken wij allemaal uit naar de volgende Eid, namelijk Eid al Adha. Dit zijn feestdagen die voor ons allen niet alleen een moment zijn om tijd door te brengen met geliefden, maar ook een kans om onze kinderen te introduceren aan Islamitische feestdagen en hen iets te geven om naartoe te werken gedurende het jaar.
Het zal veel kinderen die niet op een Islamitische basisschool zitten, niet vreemd zijn om zich af te vragen waarom zij thuis geen cadeautjes krijgen wanneer hun klasgenoten bijvoorbeeld kerst- of sinterklaas cadeaus krijgen. Er zijn dan ook ouders die thuis hun kinderen dan ter ‘troost’ toch een cadeau geven rondom deze tijd zodat zij ook wat te vertellen hebben op school, met als onderbouwing dat zij het niet geven met de intentie dat het voor Kerst is. Echter heeft onze Profeet (vrede zij met hem) gezegd dat ‘wie een volk imiteert, behoort tot hen’ (Sunan Abu Dawood, vol. 6 p. 144, 4031, Daar Ar-Risalaah Al ‘Aalamiyyah). En het geven van cadeaus tijdens de kerstperiode is een gebruik dat veelal wordt uitgevoerd door christenen en/of ongelovigen. Ongeacht de intentie, is dit Islamitisch gezien dus onverantwoord. Dit geldt dan ook voor de zogenaamde kerstboom, paaseieren, pepernoten waarvan sommigen stellen dat het voor de sier of gezelligheid is, terwijl dit valt onder het imiteren van een heidens volk.
Wat hierin belangrijk is, is dat wij kinderen op een juiste manier uitleggen waarom wij niet aan deze tradities meedoen. Dit horen wij te doen op een manier die bij hun leeftijd past. Onderzoek wijst daarnaast uit dat wij als mensen, maar vooral kinderen over het algemeen gevoeliger zijn voor beloning dan voor straf. Als oplossing dienen wij als ouders dan ook de Islamitische feestdagen te benadrukken en uitgebreid bij stil te staan zodat dit op een positieve manier in hun gedachten blijft hangen. Denk hierbij aan het vrijroosteren van deze dag voor een gezamenlijke activiteit als gezin. Dit hoeft geen dure of uitgebreide activiteit te zijn, maar zou bijvoorbeeld al kunnen bestaan uit een gezamenlijk ontbijt, een picknick, een boswandeling of een filmavond. Een familieactiviteit zorgt voor betere herinneringen en positievere associaties dan cadeaus. De Islamitische feestdagen zijn een perfect moment om als familie tradities in te bouwen waar kinderen niet alleen het hele jaar, maar ook de rest van hun leven in shaa Allah naar zullen uitkijken. Ook voor de gezinnen die niet veel familie hebben om bij op bezoek te gaan, is het mogelijk om deze dag toch als gezin speciaal te maken. Maak bijvoorbeeld doelenlijsten op voor het komende jaar en reflecteer hierop de volgende eid op zodat jullie er als gezin over kunnen praten en op de hoogte zijn van elkaars proces en knelpunten. Dit brengt jullie als gezin dichter bij elkaar, en verder in het geloof. Ook het geven en krijgen van cadeaus van elkaar en het versieren van het huis op deze dag is iets waar niet alleen de kinderen naar uit kunnen kijken, maar wat ook vanuit het geloof wordt aangemoedigd. De Profeet (vrede zij met hem) zei namelijk ‘geef elkaar geschenken, en jullie zullen van elkaar houden’ (al Adab al Mufrad, imam Bukhari, p. 155 594). Een cadeau kan een tekening, een gedicht, een mooi verhaal of een geplukte bloem zijn. Denk hierom in mogelijkheden, ook indien je financiële situatie dit niet toelaat. Het is ook belangrijk dat onze kinderen begrijpen wat eid ul fitr en eid ul adha inhouden. Vertel ze op eid ul adha bijvoorbeeld (afhankelijk van hun leeftijd) het verhaal van Ibrahim as. en zijn bewonderenswaardige karaktereigenschappen, zodat zij hierbij tegelijkertijd ook kennis opdoen over Islamitische rolmodellen. Dit kun je als ouder nog speelser maken middels bijvoorbeeld een kennisquiz onder het gezin, waarbij je een prijs kan winnen.
Op een bepaalde manier zou het positief benadrukken en vieren van de Islamitische feestdagen, gezien kunnen worden als een vorm van operante conditionering. Operante conditionering houdt in dat wij als mensen bepaalde verbanden leggen als ons gedrag positief wordt bekrachtigd. Als wij onze kinderen dus veel positieve ervaringen geven over en op de Islamitische feestdagen, zorgen wij ervoor dat hun brein onbewust bepaalde verbindingen aan gaat maken die ervoor zorgen dat zij uitkijken naar, en gelukkig worden van deze feestdagen. Ook de vrijdagen zouden hierbij bijvoorbeeld benut kunnen worden omdat dit in ons geloof een gezegende dag is. Jullie zouden als gezin kunnen proberen om zo vaak mogelijk samen djumaah bij te wonen, de ghusl aan de kinderen te laten verrichten, mooie kleding aan te doen of leuke activiteiten in te plannen. Zo kunnen zij elke week weer uitkijken naar deze gezegende dag waarop jullie als familie tijd besteden aan elkaar en het geloof. Hoewel wij als moslims dus ‘maar’ twee feestdagen hebben, is het aan ons als ouders om deze feestdagen zo vredig en gelukkig te laten verlopen dat onze kinderen in shaa Allah uiteindelijk niet eens de behoefte meer voelen om heidense feestdagen bij te wonen of te vieren.
Literatuur
Eling, P. (2014). Conditioneren. Wat elke professional over het geheugen moet weten. Bohn Stafleu van Loghum: Houten
van der Stel, J. Belonen en straffen. (2010). Verslaving, 6, 20–21. https://doi.org/10.1007/BF03089662