Autisme Spectrum Stoornis (hierna; ASS) wordt gezien als een stoornis in de informatieverwerking in de hersenen. Dit houdt in dat bij personen met ASS de informatie op een andere manier binnenkomt in de hersenen, dan bij mensen zonder ASS. Dit heeft als gevolg dat mensen met autisme minder goed sociale contacten kunnen leggen. Dit komt bijvoorbeeld doordat ze minder goed sociale hints begrijpen of doorhebben, dingen die gezegd worden verkeerd (bijvoorbeeld te letterlijk) kunnen interpreteren of sociaal onhandig kunnen reageren in een bepaalde context. Doordat de informatie op een andere manier binnenkomt, kan dit ook zorgen voor over- of ondergevoeligheid voor bepaalde prikkels (zoals geluid, textuur van eten). De verstoorde informatieverwerking is bij iedere persoon anders, waardoor de kenmerken ook verschillend tot uiting komen. Zo is ASS niet bij iedereen in het eerste opzicht te herkennen, en kunnen kenmerken zich bij meisjes anders uiten dan bij jongens (NVA, z.d.).
Als je als ouder(s) een kind hebt met ASS kan dat extra veel van je vragen. Moslimouders kunnen net als andere ouders beproefd worden met het krijgen van een kind met een beperking zoals ASS. Allah zegt hierover: “Denken de mensen dat zij met rust worden gelaten omdat zij zeggen: “Wij geloven,” en (vervolgens) niet beproefd zullen worden?” [Al ‘Ankaboot 1-3] En Hij zegt hierover: “En Wij zullen jullie zeker beproeven met iets van vrees, honger, vermindering van bezittingen, levens en vruchten. Maar geef verheugende tijdingen aan de geduldigen.” [Al Baqarah 155]. Dit is een emotionele uitdaging en het is belangrijk om te weten dat dit geen teken van vervloeking of bestraffing is. In plaats daarvan is het een kans om te groeien als ouder, om liefde en zorg te geven aan een kind dat hen nodig heeft, het is een grote bron van beloningen voor hen allen en het helpt de ouders om op spiritueel vlak te groeien door meer geduld, tolerantie en verdraagzaamheid te ontwikkelen.
Hierbij een aantal tips/handvatten voor wat je als ouder(s) kunt doen om je kind zo goed mogelijk te helpen.
- Psycho-educatie: Het hebben en opdoen van kennis over ASS is belangrijk om mee te starten. Op het moment dat jij als ouder begrijpt waarom je kind iets doet, kan je er beter mee omgaan.
- Elk kind is uniek: Of je kind nou ASS heeft of niet; elk kind is uniek en heeft eigen behoeftes. Vergelijk hem/haar dan ook niet met (je) andere kinderen. Ga samen op zoek naar de behoeftes van je kind en probeer daar zoveel mogelijk bij aan te sluiten.
- Bied duidelijkheid en structuur: Kinderen met ASS kunnen erg van slag raken als er iets onverwachts gebeurt. Dit kan zorgen voor een verdrietig en/of boos kind. Bied hen duidelijkheid en structuur aan zodat je dit kan verminderen. Je kan bijvoorbeeld een dagschema maken waarin middels pictogrammen duidelijk wordt wat je kind die dag kan verwachten. Door de onvoorspelbaarheid van het leven zullen onverwachte gebeurtenissen niet altijd te voorkomen zijn. In dat geval, communiceer met je kind. Leg uit als er iets onverwachts gebeurd, beantwoord hun vragen en steun je kind hier in.
- Praat over het gedrag, niet over het kind: Keur het gedrag af, niet het kind. Een kind met ASS kan al het gevoel hebben anders te zijn dan andere kinderen. Wees daarom bewust dat je niet je kind afkraakt. De manier waarop je iets verwoord kan al veel verschil maken. Zeg niet ‘’jij bent zo vervelend’’, maar ‘’het gedrag wat je nu laat zien, is vervelend’’.
- Handel niet uit emotie: Als je merkt dat de situatie erger wordt en de spanning oploopt, stap uit de situatie. Het is niet altijd nodig om in het moment alles op te lossen. Dit kan het juist erger maken laten escaleren tot een ruzie. Maak bijvoorbeeld afspraken over het nemen van een time-out. Wanneer je rustiger bent kun je de situatie rationeler bespreken.
- Geef aandacht aan het positieve: Elk kind heeft zijn/haar kwaliteiten. Geef complimenten als hij/zij het goed doet en besteed ook aandacht aan kwaliteiten van je kind. Tip: kwaliteitenspel spelen.
- Zorg ook goed voor jezelf: Zorg goed voor jezelf en elkaar als ouder(s). Onderneem activiteiten als gezin, maar ook voor jezelf om tot rust te komen. Opvoeden is enorm zwaar dus vraag ook om hulp als je er niet uit komt. Zoek bijvoorbeeld contact op met ouders die ook kinderen met een beperking hebben voor steun en om ervaringen en adviezen met elkaar te delen.
Literatuurverwijzingen
Nederlandse Vereniging voor Autisme (z.d.). Wat is autisme? Geraadpleegd op 22-01-2023 van https://www.autisme.nl